"UTILITÉ ET POSSIBILITÉ D’UNE LANGUE INTERNATIONALE AUXILIAIRE EN MÉDECINE"
Thèse de doctorat en Médecine de Pierre Corret (1908).

"LES OUVRAGES et JOURNAUX MÉDICAUX
Les relations médicales internationales"



- 70 -

en Esperanto va prochainement paraître et sera spécialement consacré aux questions médicales slaves. » (1)

Des articles médicaux en Esperanto ont d’ailleurs déjà paru dans différents journaux, comme en France les Archives de Thérapeutique et les Archives générales d’Hydrologie et de Climatologie, et en Grèce la revue Psichiatriki kaj Neurologiki Epitheorisis, mais le plus grand nombre se rencontre naturellement dans la presse espérantiste spéciale ; — il n’y a pas moins actuellement, en effet, de 66 journaux espérantistes dans le monde entier, dont 13 consacrés à des spécialités diverses.

Internacia Scienca Revuo, revue scientifique fondée en 1904, rédigée entièrement en Esperanto et dirigée par M. René de Saussure, privat-docent de l’Université de Genève, en a publié jusqu’ici un assez grand nombre, comme aussi des analyses dedivers journaux médicaux : Wiener KlinischeRundschau, — Archives Générales de Médecine, —Gazette des Hôpitaux, — Deutsche medizinischeWochenschrift, — Semaine Médicale, PresseMédicale, — Archives d’Electricité Médicale, — Praktieskij Vrae, — A Mediina Moderna, — Journal de la Société des Médecins Russes, fondée en mémoire de Pirogov, Revista Medica de Chile,— Vjestnik obŝĉestvennoj gigieny, sudebnoj prakti-ĉeskoj mediciny, — Archives générales françaises de Thérapeutique physique, — Psichiatriki kaj Neurologiki Epitheorisis. - Medicinskoje Obosrenie,


(1) Cité par The British Esperantist, août 1908.



- 71 -

— Journal de Neuropathologie et de Psychiâtrie au nom du Prof, S. S. Korsakov, — Voprosi nervnopsiniĉeskoj mediciny, etc.

Une revue spécialement médicale, Internacia Rcvuo Medicina, a même été fondée en 1906, qui donnait, avec leur traduction en Esperanto, le texte original des articles les plus intéressants parus dans les journaux médicaux français, anglais, allemands, italiens, espagnols, etc. ; malheureusement, cette revue, ne s’adressant qu’au public alors trop restreint des médecins espérantistes ou polyglottes, dut cesser de paraître au bout de quelques mois.

Une autre revue plus modeste, Voĉo de Kuracistoj, l’a remplacée, d’abord comme supplément en Esperanto au journal médical polonais Glos Lekarzy (La Voix des Médecins), dont elle a emprunté le nom, puis comme journal médical espérantiste autonome. Celui-ci vient d’être adopté comme organe officiel par la Tutmonda Esperanta Kuracista Asocio (T. E. K. A.), association universelle des médecins espérantistes. Entre autres articles dus à sa collaboration internationale, cette revue publie actuellement les résultats d’une « enquête » faite parmi ses lecteurs sur le secret professionnel médical dans les différents pays et pour laquelle des réponses lui sont parvenues de toutes les parties dc l’ancien et du nouveau monde. Les résultats très intéressants de cette enquête ont été jusqu’ici reproduits par différents journaux médicaux français, polonais, russes, espagnols, etc., frappés de l’intérêt présenté par cette consultation internationale faite au moyen de l’Esperanto.



- 72 -


Une question se pose ici : Pour traiter des sujets médicaux, l’Esperanto possède-t-il les termes techniques nécessaires ?

On a vu par le rapport présenté en Esperanto par le D Krikortz au premier Congrès international de Physiothérapie qu’il est dès maintenant possible de traiter en Esperanto des sujets techniques médicaux. La thèse de Lambert en fournit une autre preuve, et nous citerons encore à ce point de vue différentes brochures ou monographies médicales (traductions pour la plupart) publiées jusqu’ici en Esperanto :

La tekniko de la termala kuracado en Aix-les-Bains (La technique du traitement thermal à Aix-les-Bains), par le Dr Jean Dardel. — Maloine, éditeur.

Kuracado de la mallakso kaj de ĝiaj komplikoj (Traitement de la constipation et de ses complications), par le Dr A. Y. Albert. — Maloine, éditeur.

Raporto hidrologia kaj medicina pri la termala ŝlimbanejo de Saint-Amand-les-Eaux (Rapport hydrologique et médical sur les bains de boue thermale de Saint-Amand-les-Eaux), par le Dr H. Thiroux. — Maloine, éditeur.

Por niaj filoj, kiam ili estos dek-ok jaraj (Pour nos fils quand ils auront dix-huit ans), par le Professeur A. Fournier. — Maloine, éditeur.

Higieno kaj Moralo (Hygiène et Morale), par le Dr Paul Good. — Presa Esperantista Societo, 33, rue Lacépède, Paris.

Nova, estonte reganta Terapio de Diabeto (Nouvelle thérapeutique du diabète), par Ludwig Bauer. — Koetzchenbroda-Dresde.



- 73 -

et dans un ordre moins technique :

Inter Blinduloj (Entre Aveugles), traduction de l’ouvrage du regretté Dr Javal, faite en Esperanto sous sa direction. — Hachette, éditeur.

La aerkuracloko Weisser Hirsch (La station de cure d’air de Weisser Hirsch). — Emile Boden, éditeur, Dresde.

Oraj reguloj por la vivado (Règles d’or pour la vie), par Bilz. — Dresde-Radebeul et Leipzig.

Les nombreux articles médicaux enfin parus jusqu’ici dans Internacia Scienca Revuo et Internacia Revuo Medicina, ne laissent aucun doute sur la possibilité d’aborder en Esperanto les sujets médicaux les plus variés. En voici la liste à titre de document :

Pri patogenio de ftizo kaj batalado kontraŭ tuberklozo. — Influo de la psika stato de l’gepatroj al formado de 1’sekso de 1’ idoj. — Spina meningito akra traŭma. — Al demando pri parazitologio de sango dum epilepsio. — Unu kazo de miokimio. — Eksperimentaj esploroj pri la subkonjunktivaj injektoj. — Eozinofilio de la eksudatoj pleŭraj. — Utileco kaj limoj de ago kirurgia en kancero. — Nova serumo kontraŭtuberkloza. — Internacia organizado de scienculoj por esplorado de centra nerva sistemo. — Deka Internacia oftalmologia kongreso. — Japana imito de monstra bovidino kun homa kapo. — Efiko de vestoj sur kobajoj. — Efiko dinamogena aŭ inhiba de la masaĝo dolĉe farita laŭ la franca maniero. — La glataj muskolfibroj. — Ekstera figuro de l’kranio : eksterkranio. — Esploroj pri la radioj N en la organismo.— Senkapsuligo de la reno kontraŭ medicinaj nefritoj. — Nova nutra kuracado kontraŭ albuminurio. — Apartigo de la urinoj. — Kuracado de la prostata hipertrofio. — Radiografio de la urinaj ŝtonoj. — Podagro kaj kolĉicino. — Al la demando pri la patologia anatomio de pelagro. – Sistemaj spiritistaj deliroj. — Progresa familia paralizo de alienatoj.



- 74 -


- Injektoj de azotikacido kontraŭ abcesoj kaj bubonoj. — Pri la preparaĵoj formiacidaj. — Karakterizo de la ĉevala viando per precipita serumo. — La varmbanejo en Aix-les-Bains, kuracado, fiziologia efiko, kuraceblaj kaj nekuraceblaj malsanoj. — La nuanco de 1’ propra voĉo. — Nova manio.— Sveda higieno. — Disvolvo de l’aŭdo ĉe surdo-mutuloj. — Fizika kresko laŭ sociala stato. — Aĝo kaj alteco. — Reŭmatisma kuracilo. — Profunda fototerapio per hista impresebligo. — Serĉado de la retenado de la kloruroj. — Gimnastiko aŭ masaĝo en terapeŭtiko ? — Gastra kirurgio. — Sifiliso, progresa paralizo kaj tabeso. — Lakta krioskopio. — Nova funcio de la superrenaj korpoj. — La vido en lumo kaj mallumo. — Rezisteco de la ratoj kontraŭ 1’ arsenika venenado.— La nutra raziono de la laktinfanoj. — influo de la mediteranea klimato al tuberklozo kaj tuberklozuloj. — Pri influo de laboro kaj vivo de fabrikaj laboristinoj al morteco de l’infanoj. — Influo de paga medicina praktiko por disvolvigo de la tuta medicina afero. — Higiena regularo por geedzoj.— Pezo de 1’ cerbo kaj inteligenteco. — Mortado de infanoj. — Masaĝo ĉe ostrompoj. — Pri entoksiĝoj per kamfora naftolo. — La dormistino en Thenelles, dormado seninterrompa dum dudek jaroj. — lnfluo de telefonado je la orelo. — Novaj esploroj pri la okulaj stigmatoj de 1’ krimeco. — La Pirogova kongreso de rusaj kuracistoj. — Elektroterapio.— Radiumo en pocio. — La vivisecio. — Blinduloj kiel masaĝistoj. — Propagado de la tifa febro per butero. — Ciklismo kaj stomakaj malsanoj. — Internacia ekspozicio de Higieno. — Pri la arteria hiperstreĉo. — Tekniko de la malvarma banterapio en la tifa febro. — Venenado per malbona viando. — La elsekigado kaj la fototerapio por la kuracado de la burĝonemaj vundoj. — La nutrado de la suĉinfanoj. — Influo de intestaj bakterioj al nutrado. — La karpoj kaj la hepatadistomo. — Uzado de pomoj por kuracado. — Poŝta transsendo de kontaĝiaj malsanoj. — Nova teorio por klarigi kancerajn lezaĵojn. — Pri uzado de 1’ adrenalino ĉe la neredukteblaj hemorojdoj. — Venenado per la bromoformo. — Higieno de la loĝejoj. Nepenetrebligo kaj purigo de 1’ pargedoj. — « Kapoko » kaj ĝia uzebleco medicina. — Kion faris la okulkuracistoj por la higieno de la lernejoj kaj kion ili

75


devas ankoraŭ fari. — Rolo de 1’ kuracisto. — La « harakiri » en Japanujo. — La homa haŭto. Vegetalaro. Propraj defendiloj. — Novaj eksperirnentoj pri revivigo de 1’ koro. — La videbligo de la korsonoj. — Induktita radioaktiveco de korpoj ĉe la medicina uzado. — Venenado per kukoj. — Nova malsano. — Alkoholo en sango. — Nova procedo por revivigi senkonsciiĝintojn. — Maloftaj mortkaŭzoj. — Influo de la steriligo de la nutraĵoj. — Diagnoza kaj prognoza signifo de la malsanoj de 1’ retino en la nefrito. — La spontanea generado. — Nova kuraca metodo de l’erizipelo. — Nova loka sendolorigilo : la stovaino. — Fiziologiaj proproj de la lumbanoj. — Citodiagnostiko. — Rolo de bakterioj saprofitaj kaj patogenaj. — Resuma instruo pri nutra higieno de unuajaraj infanoj aprobita de la « Pariza Medicina Akademio. » —Tuberklozo en Germanujo. — La lasta operacio de Waldek-Rousseau. — Praktika maniero de la dezinfektado de la paperoj. — Esploro pri la fumo de la cigaredo kaj de la pipo. — Akuta urinretenado de prostatuloj. — Malvarma kompreso toraka de la pulmaj afektoj akutaj. — Kuracado de 1’ malbonodoraj piedvŝitoj per kalipermanganato. — Pulvoro de karbo kiel universala kontraŭveneno. — Etiologio de l’apendicito. — La interspaca glando en la testiko dc 1’ mamiferoj. — Dieto antaŭ kaj postoperacia de 1’ histerektomio. — Pri la influo de radioj Röntgenaj je la organoj internaj. —Regularo en Buenos-Aires rilate al tuberklozo. — Kurcista praktikado en amerika okcidento. — Pleŭrita flanka dolor-punkto konfuzebla kun la apendicita punkto. — Pri la ŝajna merto kaj la antaŭtempaj enterigoj. — La pulma edemo dum la gravedeco. — La flava febro en Rio-de-Janeiro dum 1901. — La sifilisa nazkataro de novnaskitoj. — La diagnozo medicino-leĝa de l’homa sango. — Pri la patologia heredeco. — Loka efiko de 1’ kontraŭdifteria sero. — Pri la kuracado metatrofia de l’epilepsio. — Pri la epidemia meningo-encefalito.— La sifilisa mikrobo. — La daŭro de 1’ vacina imuneco. — La variolo kaj vacinado en Supra-Ubangi. — Nutreca valoro de 1’ sukeraĵoj. — La nevropatiaj kapkronoj. — Nova kuracado de la rabio. Kuracado de neŭritoj per subhaŭtaj injektoj de aero. — Radika kuracado de 1’ prostata hipertrofio. —Antiseptiko fizika. — Higieno de la lernejaj lokoj. — La vivo


- 76 -

ŝirmata kontraŭ la mikroboj en la naturo. — La teorio pri la imuneco. — Asepseco de la manoj kaj vita sekreciado .— Pri akcidento grava de la saĝdento (vangdento malfrua).— Ĥinaj anatomio, fiziologio kaj intestoscienco, sciigitaj perfiguraĵoj. — Pri la kuracado per varmo. (Communication présentée en Esperanto au Premier Congrès international de physiothérapie, Liège, août 1905). — Medicina kuracado kontraŭ difterio. — Uzado de la masago kontraŭ la vizaĝa akneo. — La tikoj. — La stovaino kiel sensentigilo. — Pri la ĥirurgia kuracado de 1’ kronikaj koliitoj. — Daŭro de la ekscitaj procesusoj ĉe diversaj rnuskoloj. — La sukero laŭ inedicina vidpunkto. — Kurioza kazo de hidrargo-venenigo (post plombaĵo de dento). — Kuracado de intestovermo « Tenio » per ekstraktoj el Filiko vira. — Pri haŭta agado de radioj X. — Higieno de 1’ trinkado. — Morfinomanio. — Nova kulturejo por pneŭmokoko. — Komunikebleco de diabeto.— Kuracado de rompoj de kalkanosto. — Karbonoksido kaj tabaka fumo. — La heredeco de intelektaj ecoj kunlige kun fizikaj. — La formulo de la sparteino. — Musa tripanosomo.— La memmortigo kaj ĝiaj kaŭzoj. — Kantado kaj tuberklozo.— Sendanĝera aparato por uzado de la kloroformo. — Averta kuracado de la falsa krupo. — Rolo de heredeco en etiologio de kronikaj nefritoj, laŭ literaturaj donitaĵoj. — La metoda masaĝo en la kuracado de la neŭritoj kaj polineŭritoj. —Neŭrastenio. — Cassia Beareana, sanigilo kontraŭ la febro hematoglobinuria. — Kuracado de neŭrastenio. — Nova kuraca metodo. — Pri la klostrofobio aŭ angoro pri la malgrandaj spacoj. — Sociala higieno. — Entraĥea enprucigo de kuraciloj tra la nazo. — La antaŭaĵoj de 1’ kancero. —Dieta kuracado de artra reŭmatismo. — Digitalo kaj skrofulaceoj. — Lastaj medicinaj progresoj : Sifiliso, Eksperimenta ateromo, Podagro. — Heredeco de tuberklozo. Neŭrastenia dentodoloro. — Englutigo de kotono por faciligi la elpeladon de englutitaj objektoj. — Kuracado de bronko-pneŭmonio ĉe infanoj per oksigenaj enspiroj. — Kuracilaro de la mallaksokaj de ĝiaj komplikoj. — Uzado de la masaĝo kontraŭ la vizaĝa akneo. — Kuracilaro de la ŝajna morto de la novnaskitoj. — Pri la kuracado de la metritoj. — La danĝeroj de la oksigeniga akvo. — Rilatoj inter la nazo kaj la generaj



- 77 -

virinaj organoj. — Akvominerala kuracilaro en la metrito malakuta. - La stovaino kiel sendolorigantaĵo. — Pri okazo de malakuta tetano. — La gala brusta angino. — Medika-mentoj en naskiĝa stato. — La kulto de Eskulapo en Vendeo. — Traktato medicina-ĥirurgia pri ginekologio. — Pri la efiko de la digitalo kunigita kun la kafeino. — Pri la kafeino kaj
ia influo sur la elpeladon de urikacido. — Averta kuracado de la falsa krupo. — La heredeco de la akiritaj signoj. —Antitoksinoj en kreskaĵaj organismoj. — Pri la acidiĝo de la hepato kaj de la lieno konsiderata kiel certa signo de la morto. — Kuracado de la pigmentai nevusoj per oksigen akvo.— Pri la skarlatinaj otitoj. — La obstetrikaj signoj dc la degenerado. — La nervocidino. — La ĝeneralaj kondiĉoj de la deveno de de generantaj familioj. — La sanigada stato de Rio-de-Janeiro en 1906. — Bibliografio : « Les Criminels », de D-ro Ledouble. — Novaj pruvoj de la heredeco de la akiritaj signoj. — Pri alkoholismo. — Profesiaj malsanoj. — Elektro kiel kuracilo. — Elektrofiziologio. — La stomakaj doloroj. — Frua aŭskultado de la batoj de la feta koro. Pri la periodeco de la malsanaj procesusoj dum la seksavivado de la virino. — Haŭta abdomena reflekso dum la tifojdafebro kaj apendicito ĉe la infano. — La vibra palpebrumado kaj la renaj afektoj. — La tuberkloza reŭmatismo tuberklozaj artralgioj. — La histeria febro. — La longedaŭraj paŭzoj de la tuberkloza meningito ĉe la infano. — Nemortiga eksteren rompiĝo de aorta aneŭrismo. — Pri la serĉado de la Kernig’asigno. — Kuracado de la sifiliso en kontinentaj landoj. — Kelkaj faktoj interesantaj por la dieta kuracado de diabeto.— La nutra dieto de epilepsiuloj. — La liberaera kuracado de malsanoj ĉe infanoj. — Kuracado de la femurrompoj ĉe la suĉinfano. — Kuracado de la ulceroj per varmega sala solvverŝado. — Pri la kirurgia kuracado de la variĉoj per la metodo de Tredelenbourg-Remy. — Pri la kuracado de l’elartiko. — Eŭropa kinino. — Magnesia peroksido en terapio. — Malbonaĵoj de la miksado de la laŭro-cerasa akvo kun la solvaĵoj por la subhaŭtaj enŝprucoj. — La kafoj sen kafeino. — La tokseco de la kreso. — Karbonoksido kaj tabaka fumo. — La kuracado de l’arteriosklerozo. — Pri kelkaj punktoj de la efiko de la salaj laksiloj. Laksigo stomaka, intesta,


- 78 -


hepata. — Revivigo per manipulacio de la koro. — Artefarita spirigado. Metodo de D-ro Schafer. — Pri la seksa abstinenco. — Kuracado de la striknina venenado kaj de tetano per spina anestezio. — Mortiga akuta koreo. — Disurio puerpera ; veziko puerpera. — La senhareco. — La pilorostomio. — Suturo de grajnetaj vundoj. — La mana repuŝado de la ŝnuro en la antaŭenfaloj… — La parma fromaĝo por nutrado de acetonurinaj diabetuloj. — Regula kuracado de la sifiliso. — Loka kuracado de la kronikaj uretritoj. — La lokaj aplikoj de koncentra fenikacido por kuracado de furunko kaj de tuberklozaj gomoj. — Joda tinkturo kloroforma. — La difterio en la homaj amasoj. — La nenatura okulo. — Venenigo perenspiro de fumaĵo el nitracido. — La blenoragia pleŭrito. — Alopecio area pro enkraniaj kugloj. — La peptika ulcero de l’jejuno post gastro-enterostomio.